II Międzynarodowe Forum Energetyki Jądrowej, 14 kwietnia 2014, Warszawa
ATOM A SPRAWA POLSKA CZYLI CZAS NA KONKRETY
„Polski projekt jądrowy oprze się o oferty agencji kredytów eksportowych, udział banków komercyjnych w jego finansowaniu będzie mało znaczący” – oceniła w trakcie II edycji Międzynarodowego Forum Energetyki Jądrowej Marzena Piszczek, Wiceprezes Zarządu ds. finansowych spółki PGE EJ 1. Spotkanie to odbyło się 14 kwietnia br w Hotelu Marriott w Warszawie. Zostało zorganizowane przez powermeetings.eu oraz Warsaw Voice w ścisłej współpracy z Ministerstwem Gospodarki oraz przedstawicielami konsorcjum inwestycyjnego, na czele którego stoi PGE.
Ta informacja przekazana w trakcie Forum przez Wiceprezes Piszczek była jedną z najbardziej wyczekiwanych przez uczestników spotkania. Finansowanie jest dziś bowiem najpoważniejszym problemem przy prowadzeniu inwestycji jądrowych. „Rozbiło się już o nie wiele bardzo dobrych projektów, np. w Bułgarii i na Litwie” - powiedziała Marzena Piszczek, Wiceprezes Zarządu PGE EJ 1.
Pomimo, że budowa elektrowni rozpocznie się dopiero w 2019 r., finansowanie inwestycji musi być zorganizowane w tym i przyszłym roku.
"Będziemy się opierać na agencjach kredytów eksportowych, których oferty zazwyczaj są znacznie bardziej atrakcyjne niż oferty z rynku" - mówiła Wiceprezes Piszczek. Jak dodała, PGE EJ1 - spółka celowa powołana do budowy polskiej elektrowni - przeanalizowała nieudane projekty jądrowe w Europie z ostatnich lat, stwierdzając m.in., że pozyskiwanie kapitału z rynku okazywało się bardzo drogie.
Podkreśliła, że agencje zapewniają finansowanie nawet na 18 lat, podczas gdy banki krajowe zapewniają 10 lat, a zagraniczne - do 15. „Agencje z definicji wspierają przede wszystkim swoich eksporterów, finansują do 85 proc. kontraktu eksportowego i do 30 proc. kosztów lokalnych” - zwróciła uwagę Wiceprezes PGE EJ1.
Marzena Piszczek, Wiceprezes Zarządu PGE EJ 1
Wiceprezes PGE EJ1 zapowiedziała też, że wkrótce podjęta zostanie decyzja o oczekiwanym minimalnym udziale finansowym partnera strategicznego. „Finansowanie wpisaliśmy w model pozyskania partnera, który będzie strategiczny, dlatego, że zapewnia operowanie elektrownią, paliwo, usługi serwisowe oraz pozyskanie finansowania” - wyjaśniła.
Marzena Piszczek wskazała, że w sektorze pojawił się nowy element - dostawcy technologii zaczęli oferować również elementy finansowania projektów i to daje się zauważyć w rozmowach, jakie z potencjalnymi dostawcami prowadziła PGE EJ1. „O ile początkowo mówili o swoim ograniczonym udziale finansowym, teraz mówią, że będą starać się uruchomić takie ścieżki korporacyjne, by dostarczyć i element finansowania” - wyjaśniła.
PPEJ i prawo atomowe
Kwestie finansowe z reguły budzą największe emocje w każdej dziedzinie działalności. Nie mniej ważne jest jednak obowiązujące prawo.
Referat wprowadzający w I sesji Międzynarodowego Forum Energetyki Jądrowej wygłosił Zbigniew Kubacki, Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Gospodarki. Dyrektor Kubacki omówił założenia przyjętego pod koniec stycznia br. przez Rząd Programu Polskiej Energetyki Jądrowej. Przyjęcie tego programu było warunkiem koniecznym do podjęcia prac przez konsorcjum inwestycyjne. PPEJ to kompleksowy katalog działań dla rozwoju energetyki jądrowej, który nie tylko ustala cele, ale i ścieżki dojścia, stanowiąc mapę drogową budowy i eksploatacji elektrowni jądrowych w Polsce. Określa m.in. harmonogram wybudowania dwóch elektrowni jądrowych oraz przygotowania pod te inwestycje infrastruktury regulacyjnej i organizacyjnej. W dokumencie zostały ustalone role oraz zakres odpowiedzialności instytucji odpowiedzialnych za wdrożenie Programu, a także kwestie związane z zapewnieniem bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Program zawiera również: uzasadnienie ekonomiczne wdrażania budowy energetyki jądrowej w Polsce i możliwości jego finansowania oraz sposoby postępowania z wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi.
Zbigniew Kubacki, Dyrektor, Departament Energii Jądrowej, Ministerstwo Gospodarki
Podsumowując swoje wystąpienie Dyrektor Kubacki zwrócił uwagę słuchaczy na to, że polski program jądrowy cieszy się nadal dużym zaufaniem międzynarodowym i wiąż jest postrzegany jako wiarygodne przedsięwzięcie polskiego rządu i polskich spółek. Podkreślił, że obowiązki w zakresie realizacji PPEJ – zgodnie z określonymi w nim działaniami, zadaniami i celami – spoczywają także na innych niż Minister Gospodarki podmiotach (m.in. Ministerstwo Skarbu Państwa, PAA). Sama realizacja inwestycji należy zaś do inwestora, czyli PGE S.A., która jest bezpośrednio odpowiedzialna za budowę elektrowni jądrowych i infrastruktury towarzyszącej. Zaznaczył, że ostateczną decyzją warunkującą wdrożenie energetyki jądrowej będzie Decyzja Zasadnicza dla pierwszego reaktora (spodziewana najwcześniej w 2017 r.). Decyzja ta będzie wydawana każdorazowo dla każdego następnego reaktora.
Podczas swojego wystąpienia Janusz Włodarski, Prezes Państwowej Agencji Atomistyki podkreślił, że Agencja w ramach tworzenia ram prawnych dla energetyki jądrowej przygotowała projekt założeń do nowelizacji ustawy Prawo atomowe. Pracownicy PAA współpracowali z Rządowym Centrum Legislacji przy tworzeniu projektu samej ustawy nowelizującej, która weszła w życie 1 lipca 2011 r. Nowelizacja określiła szereg wymagań dotyczących bezpieczeństwa obiektów jądrowych ze szczególnym uwzględnieniem elektrowni jądrowych, m.in.: jednoznaczny prymat bezpieczeństwa nad innymi aspektami działalności obiektów jądrowych, konkurencyjność technologii jądrowych oraz zasadę "obrony w głąb" to znaczy konieczność uwzględnienia sekwencji poziomów bezpieczeństwa.
PAA przygotowała również projekty 14 rozporządzeń do znowelizowanej ustawy, określających szczegółowe wymagania dot. m.in. lokalizacji, projektowania, eksploatacji i likwidacji obiektów jądrowych.
Janusz Włodarski, Prezes, Państwowa Agencja Atomistyki
Eksperci PAA przygotowali także wkład do kolejnej nowelizacji Prawa atomowego, związanej z wdrożeniem do polskiego prawa postanowień dyrektywy Rady 2011/70/EURATOM (ustanawiającej ramy wspólnotowe w zakresie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi). Nowelizacja została przyjęta przez Sejm na początku kwietnia br.
Prezes PAA przypomniał, że zgodnie z prawem jego zezwolenia wymaga m.in. budowa, rozruch, eksploatacja oraz likwidacja obiektów jądrowych, a także wytwarzanie, przetwarzanie, przechowywanie, składowanie, transport lub stosowanie materiałów jądrowych, źródeł i odpadów promieniotwórczych oraz wypalonego paliwa jądrowego.
Ważną częścią działań PAA jest aktywność związana z udostępnianiem informacji społecznej. Prezes Agencji udostępnia m.in. informacje o stanie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej obiektów jądrowych, ich wpływie na zdrowie ludzi i środowisko naturalne, informacje o wydanych zezwoleniach dotyczących obiektów jądrowych oraz coroczne oceny stanu bezpieczeństwa nadzorowanych obiektów jądrowych.
Od lewej: Andrzej Czerwiński, Poseł na Sejm; Maciej Bukowski, Prezes, WISE; Marzena Piszczek, Wiceprezes Zarządu PGE EJ 1; Zbigniew Kubacki, Dyrektor, Departament Energii Jądrowej, Ministerstwo Gospodarki
W panelu dyskusyjnym po I sesji Forum obok Prezesa PAA wzięli udział reprezentanci interesariuszy PPEJ – Marzena Piszczek, Wiceprezes Zarządu PGE EJ1 i Zbigniew Kubacki, Dyrektor Departamentu Energetyki Jądrowej Ministerstwa Gospodarki, a także dr Maciej Bukowski, Prezes Warszawskiego Instytutu Studiów Ekonomicznych, prof. Konrad Świrski z Politechniki Warszawskiej i poseł Andrzej Czerwiński, Przewodniczący parlamentarnego zespołu ds. energii. Moderatorem tej części spotkania był Andrzej Jonas, Redaktor Naczelny The Warsaw Voice.
Maciej Bukowski, Prezes, Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych
Maciej Bukowski z think-tanku WISE oceniał, że oferty, jakie otrzyma PGE EJ1 mogą być rzędu 4,5 tys. euro za kilowat mocy reaktora, choć "nie zdziwi się", jeśli będą poniżej 4 tys., zwłaszcza jeśli część finansowania dostarczy sam producent. Przypomniał, że prototyp reaktora EPR w Olkiluoto w Finlandii będzie kosztował ok. 5,3 tys. euro za kW, ale EPR w Taishan w Chinach będą kosztować już po 2,5 tys. za kW.
W opinii Bukowskiego nawet 4,5 tys. euro za MW to bardzo konkurencyjna cena, bo w przyszłości ceny energii będą musiały wzrosnąć. „Powodem jest to, że dziś konsumujemy tani prąd ze starych, spłaconych już elektrowni. Jednak wkrótce trzeba będzie je wyłączyć, a zbudowanie nowych pochłonie znaczne kwoty, które będą pochodzić z podwyżek cen” - mówił.
Od lewej: Andrzej Jonas, The Warsaw Voice, prof. Konrad Świrski, Politechnika Warszawska, Janusz Włodarski, Prezes PAA
Podobnego zdania był prof. Konrad Świrski z Politechniki Warszawskiej. Wskazywał on, że państwo musi zagwarantować odbiór energii z elektrowni jądrowej i jej cenę, inaczej nikt nie zainwestuje w taką budowę. „Np. energetyka wiatrowa ma zagwarantowaną cenę i przychody” - zauważył.
Świrski ocenił, że dziś cały europejski system energetyczny to "katastrofa na rynku inwestycji". Jego zdaniem pierwszym sygnałem zmiany jest brytyjski projekt kontraktów różnicowych dla nowych elektrowni jądrowych. „Powinniśmy go skopiować, bo to rozwiązuje problemy” - ocenił Świrski.
Bezpieczeństwo ponad wszystko
O aktualnym poziomie rozwiązań technologicznych w energetyce jądrowej dyskutowano w trakcie II sesji Forum. Moderatorem tej części spotkania był Prof. Grzegorz Wrochna, Dyrektor Narodowego CentrumBadań Jądrowych.
Od lewej: Jacek Lechecki, Dyrektor Sprzedaży Eksportowej, APS Energia oraz prof. Grzegorz Wrochna, Dyrektor, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Moderator II sesji Forum
Udział APS Energia w budowie systemów bezpieczeństwa bloków energetycznych w elektrowniach atomowych omówił w trakcie Międzynarodowego Forum Energetyki Jądrowej Jacek Lechecki, Dyrektor Sprzedaży Eksportowej, APS Energia. Prelegent skupił się m.in. na kwestiach dostosowania urządzeń zasilania gwarantowanego pod wymagania energetyki atomowej w Rosji, omówił najważniejsze wymagania energetyki atomowej w Rosji, a także odporność urządzeń produkowanych przez APS Energia na wstrząsy sejsmiczne.
APS Energia SA jest renomowanym producentem szerokiego spektrum urządzeń zasilania gwarantowanego dla zastosowań w energetyce, ciepłownictwie, przemyśle, telekomunikacji, medycynie oraz innych sektorach gospodarki. APS Energia oferuje systemy zasilania awaryjnego odbiorników stało i zmiennoprądowych, takich jak: prostowniki, przetwornice, falowniki, przemienniki częstotliwości, filtry aktywne i hybrydowe, systemy nadzoru. Także w firmie są produkowane układy przetwarzania energii ze źródeł odnawialnych np.: z ogniw paliwowych, fotoogniw, elektrowni wiatrowych itp. Te ostanie urządzenia mają możliwość przekazywania energii ze źródła odnawialnego do sieci energetycznej.
Wysoką jakość produktów i usług APS Energia potwierdzają uzyskane krajowe i zagraniczne certyfikaty. Urządzenia APS Energia spełniają wymagania polskich i europejskich norm dotyczących wymagań branżowych, takich jak: normy jakości, bezpieczeństwa, kompatybilności elektromagnetycznej. Dodatkowo urządzenia APS Energia spełniają dyrektywy Unii Europejskiej jak np. znak CE.
O tym dlaczego bezpieczeństwo, technologia budowy i ekonomiczność są warunkami rozwoju elektrowni jądrowych mówił natomiast na Forum Ziemowit Iwański, Region Executive, GE Hitachi Nuclear Energy (na zdjęciu poniżej).
GE Hitachi Nuclear Energy z siedzibą w Wilmington NC w USA jest czołowym światowym dostawcą zaawansowanych technologii reaktorowych i usług dla energetyki jądrowej. W czerwcu 2007 r. powstał globalny sojusz pomiędzy GE oraz Hitachi, którego celem jest obsługa światowej branży energetyki jądrowej. Kieruje się on strategią zakładającą budowę szerszej gamy rozwiązań, które umożliwiają pełniejsze wykorzystanie parametrów nowych reaktorów i świadczenie zaawansowanych usług. Sojusz oferuje klientom z całego świata najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne, niezbędne, aby skutecznie zwiększać wydajność reaktorów, uzyskiwaną moc i poziom bezpieczeństwa – reaktory generacji III+ ABWR i wyposażony w pełni pasywne systemy bezpieczeństwa ESBWR oraz technologię reaktorów IV generacji – PRISM pozwalających na wyeliminowanie z wypalonego paliwa reaktorowego ciężkich produktów reakcji jądrowych skracając czas składowania odpadów radioaktywnych z paliwa jądrowego do ok. 300 lat.
W dyskusji panelowej w tej części Forum obok Jacka Lecheckiego oraz Ziemowita Iwańskiego udział wzięli: prof. Andrzej Chmielewski, Dyrektor, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Politechnika Warszawska, Prezes SEREN Polska; Tomasz Jackowski, Dyrektor, Zakład Energii Jądrowej, Narodowe Centrum Badań Jądrowych i prof. Ludwik Pieńkowski, Wydział Energetyki i Paliw, Katedra Energetyki Jądrowej, Akademia Górniczo - Hutnicza w Krakowie.
Od lewej: Ziemowit Iwański, Region Executive, GE Hitachi Nuclear Energy; Piotr Szewczyk, Prezes, APS Energia; prof. Ludwik Pieńkowski, Wydział Energetyki i Paliw, Katedra Energetyki Jądrowej, Akademia Górniczo-Hutnicza; Tomasz Jackowski, Dyrektor, Zakład Energii Jądrowej, Narodowe Centrum Badań Jądrowych; Andrzej G. Chmielewski, Dyrektor, Instytut Chemii i Techniki Jadrowej, Politechnika Warszawska, Prezes SEREN Polska.
Dyskusja krążyła wokół takich zagadnień jak: sytuacja potencjalnego zwiększenia naturalnego promieniowania w otoczeniu poprzez funkcjonowanie elektrowni jądrowej - czy działające elektrownie spełniają ten warunek i jak to zapewnić dla polskich elektrowni? A jeśli doszłoby do awarii? Niedawno Greenpeace przedstawił apokaliptyczny scenariusz zagrożenia Gdańska i Warszawy - co na to eksperci? W Fukushimie reaktory przetrwały prawie bez szwanku gigantyczne trzęsienie ziemi i tsunami. Krytycznym problemem okazał się kilkudniowy brak zasilania. W Polsce tak silnych trzęsień ziemi i tsunami nie musimy się obawiać, ale przerwy w dostawach prądu to codzienność, a niezbyt gęsta sieć energetyczna jest mało odporna na awarie. Jak zapewnić bezpieczeństwo polskim elektrowniom jądrowym pod tym względem? Wypalone paliwo postrzegane jest powszechnie jako bardzo trudny do zagospodarowania odpad. Ale przecież rok pracy jednego reaktora 1000 MW to zaledwie 12 beczek odpadów. Większą ilość zgromadzimy więc dopiero po roku 2040. Czy już dziś musimy się o to martwić? Bezpieczeństwo energetyczne to nie tylko energia elektryczna. Wydarzenia na Ukrainie pokazują jak wątłe jest bezpieczeństwo energetyczne Polski i Europy w zakresie gazu, który obficie używamy do ogrzewania mieszkań i do produkcji przemysłowej wymagającej olbrzymich ilości ciepła. Co w tym zakresie mogą zaoferować nowe technologie jądrowe?
Zapewniamy Państwa, że temperatura dyskusji była bardzo wysoka….
Na zdjęciu od lewej: Ziemowit Iwański, Region Executive, GE Hitachi Nuclear Energy; Jacek Lechecki, APS Energia; prof. Ludwik Pieńkowski, Wydział Energetyki i Paliw, Katedra Energetyki Jądrowej Akademia Górniczo-Hutnicza.
Na zdjęciu od lewej: Jacek Lechecki, APS Energia; prof. Ludwik Pieńkowski, Wydział Energetyki i Paliw, Katedra Energetyki Jądrowej Akademia Górniczo-Hutnicza; Tomasz Jackowski, Dyrektor, Zakład Energii Jądrowej, Narodowe Centrum Badań Jądrowych; Andrzej G. Chmielewski, Dyrektor ICHTJ, Politechnika Warszawska, Prezes SEREN Polska.
Rebusy społeczne
Rządowe plany, zawarte w PPEJ, a także przewidywania ekspertów, przypisują energetyce jądrowej kluczową rolę w zapewnieniu energetycznej niezawisłości Polski. Tymczasem jednak wiele kwestii, warunkujących realizację PPEJ jest jeszcze do rozstrzygnięcia. Uczestnicy trudnego procesu dochodzenia do jądrowej energetyki w Polsce muszą pochylić się nie tylko nad sprawami takiej wagi, jak wybór technologii i tym samym – międzynarodowych partnerów projektu czy kwestie dostępności finansowania o gigantycznej przecież skali. Do rozwiązania pozostają także rebusy społeczne, partyjno-polityczne i dyplomatyczne.
Najważniejsze jednak dla powodzenia projektu jest poparcie społeczne, uwarunkowane dalszymi działaniami edukacyjnymi, które wymagają i środków, i czasu. Ale przede wszystkim wymagają konsekwencji w działaniu; tak w skali kraju, jak i w skali społeczności lokalnej w rejonie, który ostatecznie zostanie wybrany pod jądrową inwestycję.
Więcej na ten temat można było usłyszeć w trakcie III sesji Międzynarodowego Forum Energetyki Jądrowej. Moderatorem tej części spotkania był Juliusz Kłosowski, Dyrektor Generalny Warsaw Voice S.A.
Wieloaspektowo o szansach dla regionu lokalizacji elektrowni jądrowej mówili w trakcie swoich prezentacji: prof. Andrzej G. Chmielewski, Dyrektor, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Politechnika Warszawska, Prezes SEREN Polska; David Boath, Wiceprezes i Główny Inżynier, AMEC (Europe) i Adam Rajewski, Instytut Techniki Cieplnej, Politechnika Warszawska (wymienieni w kolejności na zdjęciach powyżej).
AMEC – Srebrny Sponsor Międzynarodowego Forum Energetyki Jądrowej – II edycja, jest wyspecjalizowanym, globalnym dostawcą usług z zakresu doradztwa, inżynierii i zarządzania projektami dla klientów z branż ropy naftowej i gazu, górnictwa, czystej energii, ochrony środowiska i infrastruktury. Przy rocznych przychodach na poziomie około 4,2 mld GBP, AMEC świadczy usługi projektowania, wykonawstwa i utrzymania strategicznych projektów o złożonej strukturze. Firma zatrudnia ponad 29 tys. pracowników w około 40 krajach na całym świecie, w tym 3000 specjalistów ds. energetyki jądrowej, co do tej pory pozwala firmie na strategiczne zaangażowanie w każdym brytyjskim programie jądrowym od początków tej branży. AMEC jest wiodącym dostawcą usług jądrowych w Kanadzie, a także był zaangażowany w realizację 19 z ostatnich 20 projektów nuklearnych w USA.
W dyskusji panelowej oprócz wyżej wymienionych osób swoją opinią na ten temat podzielili się: Waldemar Dunajewski, Prezes Stowarzyszenia na rzecz Elektrowni Jądrowej w woj. Pomorskim (na zdjęciu powyżej pierwszy od prawej), Leszek Glaza, Wejherowska Izba Przemysłowo-Handlowa, Przewodniczący Rady Miasta Wejherowo (na zdjęciu w środku) oraz Andrzej Sidło, Departament Energii Jądrowej, Ministerstwo Gospodarki (zdjęcie po prawej).
Interesującym głosem z Sali była też wypowiedź Wioletty Wójcik i Sebastiana Milewskiego z Komitetu Obywatelskiego „Tak dla atomu w gminie Choczewo”. „Nie chcemy być wciąż straszeni, my chcemy po prostu pracy” – taka była w skrócie konkluzja przedstawicieli Komitetu, nawiązująca do apokaliptycznej z reguły retoryki stosowanej przez takie organizacje jak Greenpeace.
Międzynarodowe Forum Energetyki Jądrowej – II edycja już za nami! Mamy nadzieję, że tak jak pierwsza jego edycja, po pierwsze, przyczyniło się do polepszenia stanu wiedzy branży i wszystkich zainteresowanych procesem realizacji PPEJ, po drugie, wpłynęło na poprawę klimatu społecznego wokół energetyki jądrowej w Polsce.
Wszystkim uczestnikom, prelegentom oraz moderatorom paneli dyskusyjnych dziękujemy za udział w tym, jak się okazało, niezwykłym wydarzeniu.
Bardzo dziękujemy PGE EJ 1, Partnerowi Merytorycznemu Forum za wsparcie przy organizacji spotkania.
Jest nam niezmiernie miło, iż nasze przedsięwzięcie zyskało takich Patronów Honorowych jak: Ministerstwo Gospodarki, Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Stowarzyszenie na rzecz elektrowni jądrowej w woj. pomorskim, Stowarzyszenie Ekologów na Rzecz Energii Nuklearnej SEREN Polska, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej.
Srebrnym Sponsorem Forum była firma AMEC.
Patronem Merytorycznym było Polskie Towarzystwo Nukleoniczne.
Bardzo dziękujemy wszystkim instytucjom zaangażowanym we Współpracę: GE Hitachi, APS Energia, Regionalnej Izbie Gospodarczej Pomorza, Warszawskiemu Instytutowi Studiów Ekonomicznych.
Tłumaczenie na konferencji zapewniła firma BIRETA.
Cieszymy się, iż nasze przedsięwzięcie zyskało także poparcie mediów. Wśród Patronów Medialnych znalazły się: Polska Agencja Prasowa, portale: elektrownia-jądrowa.pl, nuclear.pl, biznespolska.pl, BizPoland Magazine, ekoatom.com.pl, energia-pl.pl, środowisko.abc.com, pressinfo.pl, wysokienapiecie.pl, inżynieria.com, cenerg.ien.com.pl; pisma branżowe ProAtom, Paliwa i Energetyka, Nowoczesne Technologie w Przemyśle, Postępy Techniki Jądrowej.
Zapraszamy do współpracy i uczestnictwa w kolejnych projektach!
Agnieszka Kozłowska
Project Manager
powermeetings.eu
Renata Kałużna
Dyrektor Zarządzający
powermeetings.eu
Juliusz Kłosowski
Dyrektor Generalny
Warsaw Voice S.A.
